واکین رافائل فینیکس (انگلیسی: Joaquin Rafael Phoenix؛ زادهٔ ۲۸ اکتبر ۱۹۷۴) بازیگر و تهیه‌کنندهٔ آمریکایی است. او برای بازی در نقش شخصیت‌های تاریک و غیرمعمول در فیلم‌های مستقل معروف است و دریافت‌کنندهٔ افتخارات گوناگونی از قبیل یک جایزهٔ اسکار، یک جایزهٔ آکادمی فیلم بریتانیا، یک جایزهٔ گرمی و دو جایزهٔ گلدن گلوب بوده‌است. در سال ۲۰۲۰، نیویورک تایمز نام او را در رتبهٔ دوازدهم فهرست بزرگ‌ترین بازیگران قرن بیست و یکم قرار داد. واکین برای نخستین بار به همراه برادرش ریور فینیکس و خواهرش رین فینیکس در تلویزیون شروع به کار کرد. او اولین نقشش را در فیلم کمپ فضایی بازی کرد. در آن زمان او را به اسم لیف فینیکس (اسمی که خودش انتخاب کرده بود) می‌شناختند. فینیکس با دو فیلم به خاطرش مردن (۱۹۹۵) و قلم‌پرها (۲۰۰۰) نظر منتقدان را جلب کرد. اما موفقیت اولیه او در نقش کومودوس در فیلم گلادیاتور (۲۰۰۰) به کارگردانی ریدلی اسکات که در سال ۲۰۰۱ برنده جایزه اسکار بهترین فیلم شده بود، رقم خورد که اولین کاندیدای اسکار او برای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را دربرداشت. او بعدها برای نقش جان کش در فیلم بیوگرافی سر به راه باش (۲۰۰۵) و نقش سرباز کهنه‌کار در فیلم درام استاد (۲۰۱۲) (که جام ولپی بهترین بازیگر مرد را از آن خود کرد) توانست کاندید اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد شود. از دیگر فیلم‌های موفق او می‌توان به فیلم ترسناک نشانه‌ها (۲۰۰۲) و روستا (۲۰۰۴)، فیلم درام تاریخی هتل رواندا (۲۰۰۴)، فیلم عاشقانه او (۲۰۱۳) و فیلم جنایی کمدی خباثت ذاتی (۲۰۱۴) اشاره کرد. او برای بازی در نقش یک قاتل در فیلم تو هرگز واقعاً اینجا نبودی در سال ۲۰۱۷، جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره کن را به خود اختصاص داد. در سال ۲۰۱۹، نقش کاراکتر جوکر در فیلم جوکر را بازی کرد که با استقبال منتقدان همراه بود و باعث شد اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای اولین بار به دست آورد. او برای بازی در این نقش، برنده گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد شده‌است. فینیکس علاوه بر تهیه کنندگی فیلم و برنامه‌های تلویزیونی، کارگردان موزیک ویدیو نیز هست. او برای ضبط موسیقی متن فیلم سر به راه باش برنده جایزه گرمی برای بهترین موسیقی متن تلفیقی برای رسانه‌های ویژوال شد. او یک فعال اجتماعی است که به سازمان‌های بشردوستانه و خیریه‌های متعدد کمک مالی می‌کند. واکین یکی از اصلی‌ترین مدیران مؤسسه‌ای است که برای کودکان شهر سووتو در آفریقای جنوبی روزانه وعده‌های غذایی تهیه می‌کنند. او همچنین از طرفداران حمایت از حقوق حیوانات است و یک گیاه‌خوار است.